Cvjetanje. Treba odmah reći da nekoliko dana, a ponekad i nekoliko sedmica prije otvaranja cvijeta, u cvjetnim pupoljcima su formirani svi dijelovi cvijeta. Cvjetanje-otvaranje cvjetova je proces koji počinje zbacivanjem kapice kruničnih listića.
Odvajanje kruničnih listića od osnove dolazi usljed stvaranja rastresitog tkiva za odvajanje na mjestu spajanja kruničnih listića za cvjetnu ložu. Postoje i mišljenja po kojima i prašnici doprinose otvaranju cvijeta-podizanjem prašnih konaca. Cvjetanje jedne cvasti može trajati i do 9 dana, a cvjetanje svih cvasti na čokotu i do 14 dana. Jedna cvast ima veliki broj cvjetova i nikada ne dolazi do razvoja svih cvjetova u bobice. U većini vinogorja, fenofaza vegetacije vinove loze cvjetanje i oplodnja najčešće počinje krajem maja. Malo više o cvijetu i cvasti. www.ovinu.info Vinograd 365. Arhiva-januar 218.
Oprašivanje.
Oprašivanje je priod od otvaranja prašnica do dospijevanja polena na žig tučka. Prenošenje polena vrši se vjetrom, dok insekti ne igraju neku naročitu ulogu u oprašivanju. Kapljica sekreta na žigu tučka pojavljuje se za nekoliko časova ili najkasnije za jedan dan po opadanju kapice, na žigu u toku dana ostaje 2-8 časova i pojavljuje se svaki dan dok se cvijet ne oplodi. Starost žiga nastupa 10-12 dana poslije otvaranja cvijeta.
Zoofilija – oprašivanje životinjama; Entomofilija – insektima; Ornitofilija – pticama; Hiropterofilija – slepim miševima; Anemofilija – oprašivanje vjetrom
Oplodnja.
Mehanizam oplodnje sastoji se u slijedećem. Polenovo zrno dospjelo na sekret tučka klija dajući polenovu cjevčicu, koja raste kroz kanal žiga i stubića u pravcu mikropile, gde ulazi u sjemeni zametak. Za vrijeme porasta polenove cijevi dolazi u njenoj unutrašnjosti do podjele generativne ćelije na dvije spermije-spermatogene ćelije. U neposrednom dodiru i prodiranju polenove cijevi u embrionovu kesu, vegetativno jedro polenovog zrna se degeneriše, a u embrionovu kesu prodiru samo dvije spermije. Jedana spermija spaja se sa jajnom ćelijom dajući embrio-klicu. Druga spermija spaja se sa centralnom ćelijom (ćelijom sekundarnog jedra embrionove kese) dajuće endosperm-hranljivo tkivo klice. Sinergide odumiru. Od sjemenih zametaka kao rezultat dvojne oplodnje, postaju sjemenke, a od ostalih dijelova plodnika formiraju se ostali dijelovi bobice. Od oprašivanja do oplodnje obično prođe 24 do 72 časa. U cvastima se najčešće oplodi od 80 do 150 cvjetova (buduće bobice).
- Autogamija (saooplodnja, samooprašivanje) je prisutna kod dvopolnih cvjetova.
- Alogamija (unakrsna oplodnja), može biti geitonogamija (cvjetovi istog čokota) i ksenogamija (cvjetovi drugih čokota).
- Kleistogamija je oprašivanje, oplodnja i pojava prve etape razvitka ploda u zatvorenom cvijetu, a može biti redovna i slučajna.
- Partenokarpija je obrazovanje ploda bez oplodnje i pojava besjemenih bobica, a može biti: stimulativna ili aitonimična i vegetativna ili autonomna.
- Stenospermokarpija je pojava kada dolazi do oplodnje, ali oplodjeno sekundarno jedro i oplođena jajna ćelija odumiru.
Pripremio: Dragutin Mijatović. Slike: www. google.com; Video: na kraju teksta.
