Najstarije vino. Arheolozi su 2019. godine u španskom gradu Carmona u blizini Sevilje iskopali rimsku nekropolu koja datira iz 1. vijeka nove ere. Analiza tečnosti sačuvane u 2.000 godina staroj rimskoj grobnoj urni pronađenoj u južnoj Španiji potvrdila je da se radi o vinu. Istraživači su rekli da njihova analiza ukazuje da urna pepela stara otprilike 2.000 godina sadrži ‘najstarije vino konzervisano u tečnom stanju’ koje je do sada pronađeno.
Lokalitet je bio neobičan po tome što je bio uglavnom netaknut i nije izgledao kao da je pretraživan. Arheolozi su pretpostavili da je to porodični mauzolej koji je pripadao stanovnicima tadašnjeg Carma – važnog grada u rimskoj provinciji Hispania Baetica.
U šest niša (‘ loculi ‘) u zidovima komore su bile urne sa ostacima kremacije. Nekoliko od ovih niša sadržavalo je druge grobne predmete. Predmete kao što su perle, ćilibar u vrećici od lana ili konoplje, očuvani parfem i staklena zdjela. Ali urna u ‘ loculusu ‘ 8 bila je drugačija. Unutar olovne urne nalazila se staklena posuda koja se zvala ‘ olla ossuaria ‘. Pored kremiranih ostataka kostiju i zlatnog prstena sa likom boga Janusa, tegla je bila do vrha puna očuvane, crvenkaste tečnosti – ukupno oko pet litara.
Prema izvještaju objavljenom u Journal of Archaeological Science: Reports, istraživači su brzo primijetili. ‘Tečnost nije mogla dospjeti u unutrašnjost urne poplavom ili curenjem u grobnoj komori, niti kondenzacijom. Posebno kada je unutra urne u susjednoj niši, L-7, bila je u identičnim uslovima okoline, ali potpuno suva.’
Rijetka prilika
Prisustvo tečnosti pružilo je arheolozima rijetku priliku da je analiziraju i utvrde šta je to. Nakon analize pomoću plazma masene spektrometrije za određivanje hemijskih elemenata, zaključili su da je u pitanju vino. Čineći tečnost najstarijim vinom ikada otkrivenim. Njegovo prisustvo u prostoriji takođe je povezano sa onim što je poznato o rimskim pogrebnim ritualima, koji su često sadržavali vino.
Autori izvještaja kažu. ‘Kada su kremirani posmrtni ostaci stavljeni u njega, urna je morala biti napunjena vinom u svojevrsnom ritualu libacije u ceremoniji sahrane. Ili kao dio pogrebnog obreda kako bi se pomoglo pokojnicima u njihovom prelasku u bolje stanje svijeta.’ Prethodno, najstarije otkriće još tečnog rimskog vina bila je staklena tegla pronađena u njemačkom gradu Špajeru 1867. Taj nalaz je datiran u 4. vijek nove ere, ali se smatra da je tečnost u njoj samo vino jer nikada nije bila hemijski analizirana.
Stoga je vino pronađeno u Carmoni prvi primjer drevnog vina koje je proučavano u tekućem obliku. Kako je navedeno u izvještaju. ‘Do sada su se sve studije usmjerene na hemijsku karakterizaciju rimskih vina. Ili općenito starih vina – oslanjale na analize apsorbiranih ostataka (uglavnom karboksilne kiseline i polifenola) u različitim vrstama posuda, ali nikad na tečnosti.’
Od najstarijih vina do modernih vina
pH tečnosti se značajno smanjio, a na 7,5 je u suštini voda (vina obično imaju pH 3). Međutim, analiza biomarkera bila je ubjedljivija jer su istraživači pronašli sedam vrsta vinskih polifenola u tečnosti.
Nadalje, polifenoli pronađeni u vinu starom 2.000 godina poklapali su se sa onima iz vina koje se i danas proizvode u Andaluziji. Vino je bilo crvenkasto smeđe boje, ali to se može pripisati teškoj oksidaciji u rasponu od dva milenijuma – u skladu sa degradacijom njegovog pH. Odsustvo siringinske kiseline, koja nastaje razgradnjom pigmenta u crvenim vinima, takođe je ukazivalo da je izvorna boja vina bila bijela.
Polifenolni markeri u drevnom vinu najviše su se slagali sa onima koji se danas nalaze u vinu. U stilovima Fino i Manzanilla koji se proizvode u Montilla-Moriles i Sanlúcar de Barrameda. I u bliskoj, ali manjoj mjeri bliski sa vinima proizvedenim u Jerezu. Kako je vino nekada imalo okus, danas ostaje misterija.
Dr. José Rafael Ruiz Arrebola sa Univerziteta u Kordobi, koji je vodio hemijsku analizu, rekao je za The Guardian da bi bio zabrinut da ga proba. Iako su testovi pokazali da je tečnost u potpunosti netoksična, provela je 2.000 godina u kontaktu sa ljudskim ostacima, rekao je on.
Rupert Miller: ‘Oldest wine’ aged 2,000 years found in Roman tomb’. (Najstarije vino’ staro 2.000 godina pronađeno u rimskoj grobnici). Izvor: https://www.decanter.com/. Objavljeno: 19.06.2024. Prevod i priprema za sajt: Dragutin Mijatović
