Semillon Gris. Ova crvena mutacija bijele sorte Semillon Blanc izgleda jedinstvena na vrućem podneblju rta Cape (Južna Afrika) i drevnim vinogradima, prvi put identifikovana još 1800-ih …Čokot sorte Semillon Gris u vinogradu Swerwer
U vinogradima zasađenim sortom Semillon u Južnoj Africi nešto se čudno događa. Zeleni grozdovi iz godine u godinu pocrvene, a slijedeće opet pozelene. Okačeni poput božićnih tričarija na lastarima čokota, grozdovi koji mijenjaju boju trajna su misterija. Vinogradarka i zaštitnica starih čokota Roza Kruger kaže da je izgubila razum kada je prvi put primijetila ovaj fenomen poznat kao crveni Semillon ili Semillon Gris. “Počela sam markirati mutirane (crvene) loze dok sam uzimala reznice za sadni materijal”, objasnila je kad sam je pitala o sorti. “Sledeće godine će grozdovi ponovo biti zeleni. Mislila sam da griješim, ali nakon par godina shvatila sam da Semillon Gris zapravo može mutirati natrag u Blanc. Uopšteno, vinogradi pod sortom Semillon Gris su prilično stabilni nakon što su mutirali.”
Semillon Gris je u velikoj mjeri jedinstven za Cape vinski region po neobičnim starim vinogradima. Semillon je jedna od najstarijih sorti rta, dosta je zasađenih vinograda početkom 1800-ih. Bila je tako sveprisutna da su je zvali Groen Druif u prevodu sa afričkog “zeleno grožđe”. Ovih dana zasadi sorte Semilon dosta su se smanjili, iako još uvijek postoje lokaliteti naslijeđenih vinograda, stari više od 100 godina, koje vinogradari i vinari pažljivo čuvaju. Početkom 1800-ih govorilo se da je 80% čokota u Južnoj Africi pod sortom Semillon. Do sredine 1800-ih polovina njih je mutirala u Semillon Gris.
Zeleni i crveni.
Je li to tajna sunca regiona Cape? Jednog takvog dana natopljenog suncem prije zatvaranja Covid-19, za vikend sam se uputila u Swartland. Moje prvo zaustavljanje bilo je pronalaženje Andrea Mullineux iz porodice Mullineux & Leeu Family Wines kako bi se razgovaralo na teme ove crvenokose misterije. Ovde je veliko nebo i dosta sunca, a farma Roundstone – zapetljana u obronke planine u srcu Swartland-a – nagnuta je upravo tako da upije te živopisne zrake. Otkako su 2014. kupili Roundstone, Andrea i suprug Chris sadili su Syrah, Chenin Blanc, Cinsault, Clairette Blanche, Roussanne, Maccabeu i Semillon Gris. Vinogradi obožavaju stjenovito tlo dubokih škriljaca.
“Sve je u teksturi”, kaže Andrea uz čašu vina Gris Semillon Old Vines 2018 koju je punila. “Vinograd je zasađen 1960. godine. Izuzetno je rijedak vinograd bez navodnjavanja na granitnim tlima Paardeberg. Grožđe je ručno obrano i prirodno fermentisalo u buretu. Iz čaše se dižu arome kruške, naranče i čaja jasmina, ali ovo vino progovori tek u ustima. Postoji napetost; izvlačenje svega između krečnjaka i uljane zaobljenosti glicerina, sa slanim rubom i svijetlom, jezgrovitom kiselinom. Dok odlazim, Andrea mi daje moj sljedeći komad zagonetke Semillon Gris: Posjetite Jasper Wickens. On ima vino koje morate probati.”
Sunce i geografska širina.
Vinar Jasper i njegova vinogradarka supruga Franziska proizvode vina pod etiketom Swerwer na njenoj porodičnoj farmi u Paardeberg. Jasper smatra da je ključ mutacije Gris-a možda u geografskoj širini Južne Afrike. “Semillon je vjekovima bio najčešće zasađena sorta, a kako je vrijeme prolazilo u novom afričkom okruženju – sa toplijim, intenzivnijim sunčevim i UV zrakama nego u Francuskoj, vinogradari su otkrili da je grožđe postalo crveno ili ružičasto. Pretpostavljam da je pigmentacija način da se grožđe zaštiti od sunca. “Nekada je to bio tako uobičajen prizor da su ga vinogradari ukratko nazivali Rooi-Groendruif ili Rooi-Groen (crveno-zeleno)”, objašnjava on. “Imamo stare zapise u kojima su navedene količine mutirane loze. U nekim slučajevima farmi je rečeno da beru i isporučuju dvije boje grožđa odvojeno. Ova je pojava bila uobičajena i značajna.”
Držeći bocu svojeg Swerwer, Rooi-Groen Semillon 2018. Jasper dodaje, vino Mullineux je limunske boje, to je više saradnje sa pokožicom u proizvodnji vina u kojem je bakarni sjaj. Ima miris breskve, naranče i cvijeta. Zatim nektarina, crvena jabuka i grejpfrut da ispune nepce, što dovodi do nježno pikantnog finiša. Ne samo da vino ima triumf u okusu, već je to i njegova geneza: proizvedeno je od grožđa iz mladog vinograda zasađenog sortom Semillon Gris u tu svrhu – nešto što se nije moglo smatrati mogućim. “Franziska i njen otac počeli su birati mutirani materijal iz starog vinograda iz 1960-ih”, objašnjava Jasper. “Iz tih razmnoženih reznica izabrali su najbolje mlade loze tokom trogodišnjeg perioda. Grožđe je ostalo ružičasto-crveno. Iz ovog vinograda je opet korišten samo najbolji materijal za uspostavljanje drugog vinograda u blizini podruma. Vinograd je star šest godina.”
Semillon Gris – drevne loze.
Nekoliko sati vožnje od Swartland-a nalazi se Franschhoek, neslužbena prijestolnica Stare loze Semillon, sa najstarijim zasadom koji datira iz 1902. godine. Okružen sa tri planine ovdje je više sjene nego u Swartland-u, ali sunce i dalje zaključava toplotu u aluvijalno tlo. Franschhoek-ov najpoznatiji semilijonski vinograd zove se La Colline. Zasađen 1936. godine, koristi ga nekoliko sretnih vinara, uključujući Chris Alheit iz Alheit Vineyards. “Tokom ljeta, ovi dobro odnjegovani čokoti formiraju pomalo divlji izgled života i grožđa”, kaže Chris. “Zimi liče na gomilu pijanica koji prolaze padinom. To je lijepa stara stvar”.
Semillon Blanc ovdje je zamijenjen sortom Semillom Gris: “U ovoj strosti čokoti su dotjerani što daje pouzdani prinos i okus savršenih malih žutih i ružičastih bisera”, kaže on. Boekenhoutskloof, skriven u najudaljenijem kutu Franschhoek-a, takođe koristi naziv La Colline. Vinar Gottfried Mocke miješa parcele sorti Gris i Blanc iz tri najstarija vinograda u regiji: 1902, 1936. i 1942. Grozdovi se cijeli presaju i zatim dolazi do spontane fermentacije u kacama i betonskim ovalnim tankovima. Da bi stvorio oksidativni stil koji on traži, Mocke fermentiše sok pri niskim temperaturama da inaktivira malolakatičku aktivnost. Njegov Semillon iz 2017. je bogat i teksturiran. Ima teksturu crvene boje, iako su mu okusi potpuno blijedi: limun sa voštanim lanolinom i pečenim orasima.
Jedinstveno blago – SEmillon Gris.
Upravo se u Boekenhoutskloof-u Jean Smit zaljubio u Semillon. Vinar, sada vodi projekat pod nazivom Damascene, nabavljajući grožđe sa izuzetnih lokaliteta širom regije Cape. Vinogradi Franschhoek sa sortom Semillon u Damascene 2018. zasađeni su 1942. i 1962. “Mi smo svjesni koliko imamo sreće da radimo sa ovim jedinstvenim djelom istorije južnoafričke vinogradarske kulture”, objašnjava. Mješavina sorti Semillon Blanc i Semillon Gris, daje vino svih nijansi: natezanje između gustoće i bestežnosti, staloženosti i fenolnog držanja. Cvijet i bijela breskva dovode vas, uljano prekrivajući nepce usta do beskrajno sjajnog završetka. Vrijeme, sunce i geografska širina rta Cape vinske zemlje rodile su grožđem koje je, više od mijenjanja boje pokožice, postalo nacionalno blago – čak i ako je enigma. Od suvog udubljenja Swartland-a, do planinskih grebena Franschhoek-a, Semillon Gris zarobio je maštu nekih od najtalentovanijih vinara Južne Afrike, koji njeguju misteriju iz 18. vijeka vraćajući ga u život. Pogledati i: https://ovinu.info/sorte-grozdja-od-kojih-se-proizvode-aromaticna-bijela-vina/
Izvor: https://www.decanter.com/; Naslov orginala: Semillon Gris-South Africa's old-vine oddity. Izvor: https://www.decanter.com/; Objavljeno: 20.06.2020. by Malu Lambert. Prevod: Dragutin Mijatović
