Kinesko vino. Kina može izgledati kao novi dodatak svjetskim vinskim regijama, ali njena vinska istorija seže milenijumima unazad. “Odmah mi se svidjelo.” Godine 2012. Bertrand Cristau je stajao dva kilometra visoko u planinama prekrivenim snijegom u provinciji Yunnan, na samom mjestu na kojem se 1865. godine nastanio francuski misionar po imenu Jules Dubernard.
Dubernard-ova knjiga inspirisala je Cristau, biznismena sa 30 godina iskustva u Kini, da pronađe ovo mjesto poznato kao Shangri-la. Ovdje su došli njegovi preci u 19. vijeku, noseći vinovu lozu za spravljenje vina za vjerske obrede, i kojih se još uvijek rado sjeća. Bilo mu je suđeno da krene njihovim stopama.
„Proizvodnja vina tamo nije bio naučni izbor“, kaže on. “To je bila podrška lokalnim farmerima, koji su ponosni na te francuske korijene.” Cristau-ova vinarija Xiaoling sada cvjeta i simbolična je kako za fino vino koje nastaje u Kini, tako i za bogatu istoriju iza toga. Od praistorijskih zabava do pjesnika iz dinastije Tang do vinograda iz 1990-ih koji su ključni za uspon regiona Ningxia, evo kratkog putovanja kroz devet milenijuma vintage (berbi).
U početku
Kina ima pravo na prva alkoholna pića, a dokazi sežu čak do 7.000. godine prije nove ere. Analiza grnčarije u naselju zvanom Jiahu u provinciji Hunan otkriva mješavinu riže, meda i voća, sa tragovima vinske kiseline koja ukazuje na grožđe. Ni taj grog nije bio loš, barem na temelju reverzno dizajnirane verzije od strane Dogfish Head Brewery u Sjedinjenim Državama koja uključuje sok od muskata i prodaje se kao Chateau Jiahu. S obzirom da su drevni muzički instrumenti takođe otkriveni, Jiahu je bio praistorijska zona zabave. A ovo je bio tek početak za grožđe i piće u Kini.
Kinesko vino – Rane berbe
Vino proizvedeno prije više od 2.500 godina koristilo bi jednu od mnogih autohtonih vrsta grožđa Kine, a evroazijske sorte – Vitis vinifera – pojavile bi se kasnije. Knjiga o drevnoj istoriji Shiji (Šidži) ukazuje na putovanja izaslanika dinastije Han Zhang Qian-a u centralnu Aziju u drugom vijeku prije nove ere. Zhang je bio oduševljen vinima i njihovom sposobnošću starenja, posebno u današnjem Uzbekistan-u. Po povratku u Kinu sa sobom je ponio ”sjemenke grožđa” i vinsko znanje.
Ovo je vjerovatno samo jedna od brojnih ulaznih tačaka za Vitis vinifera. Na primjer, radiokarbonskim datiranjem je otkriveno je grožđe pronađeno u grobnici u današnjem Turpan-u u Xinjiang-u starom 2.300 godina. Vino će steći popularnost tokom vjekova, posebno kao piće u kome su uživali zvaničnici i hvaljeno od pjesnika. Takvo uvažavanje je brzo raslo tokom dinastije Tang, od 618. do 907. godine, kako je ekspanzija prema zapadu apsorbovala Turpan i njegova vinska bogatstva.
Li Bai, Tang pjesnik sa žeđi za alkoholom, sanjao je o rijekama koje teku sa vinom umjesto vodom. Napisao je da ga zeleni odsjaj rijeke Han podsjeća na fermentaciju grožđa.
Još više otrežnjujući, pjesnik Vang Han u današnjem Gansu-u – na Putu svile i poznatom po grožđu – pisao je o vinu koje je blistalo u njegovoj šolji dok je pipa (žičani instrument) pozivala vojnike u bitku. „Nemojte nas kriviti ako ležimo pijani na bojnom polju“, napisao je. “Koliko ih se ikada vratilo iz borbe?”
Moderna vremena
Mnogi datiraju modernu kinesku vinsku eru do osnivanja Changyu-a, sada najvećeg proizvođača, od strane biznismena Zhang Bishija 1892. godine, sa 124 sorte grožđa uvezene iz Evrope. Ponos Changyu je medalja sa Panamsko-pacifičke međunarodne izložbe u San Francisku 1915. godine, sa replikama predstavljenim u muzejima vinarija kompanije širom Kine. Ali Kina je takođe imala zanimljivu rastuću mješavinu proizvođača izvan Changyu-a. Misionari su bili aktivni daleko izvan Shangri-la, sa katoličkim sveštenikom koji je osnovao vinariju u Pekingu 1910. u blizini Summer Palace (Ljetne palate).
Godine 1911. u izvještaju američke vlade “Istraživanja o voćnjacima i orašastim plodovima Kine” navedeno je da se divlje grožđe koristilo u obalnom Šandong-u da se “pravi prilično dobro vino, koje je izuzetno jako”. A Yi Hwa Winery u provinciji Shanxi u sjeverno-centralnoj Kini “koristila je najnoviju mašineriju” za svoje crveno i bijelo vino. Rečeno je da je crveno bolje, prema Kineskom ekonomskom biltenu iz 1925.
Zanimljivo je koliko se često citiraju bijela vina – muzeji Changyu-a imaju mnogo etiketa Riesling-a – s obzirom na moderne tvrdnje da je Kina zemlja crvenog vina. I frustrirajuće što se danas proizvođači u sjevernoj Kini suočavaju sa istim godišnjim zadatkom zagrtanja vinove loze kao zaštita od zimskog nevremena. „U posjetu vinogradu u Kini zimi… malo ljudi bi pretpostavilo da je naizgled neplodno mjesto po kojem su hodali ljeti prekriveno bujnim rastom odabranog grožđa“, navodi se u Biltenu iz 1911.
Kinesko vino – Narodno vino
U prvim decenijama nakon osnivanja Narodne Republike Kine 1949. došlo je svega, od novih hibridnih sorti grožđa poput Beichun i Beihong. Sorti koje su iskoristile karakter Vitis vinifera i otpornost na hladnoću lokalnih vrsta, do dolaska sorti iz sovjetskih sfera uticaja. Naprimjer sorte Rkaciteli i Saperavi iz Gruzije. Ali ekonomske reforme 1980-ih i 1990-ih su gurnule industriju na nove visine.
Osamdesetih godina prošlog vijeka Remy Martin je učestvovao u zajedničkom poduhvatu koji je stvorio Dynasty Wines. Dok su druge globalne sile uskočile, uključujući Sella & Mosca, Torres i Pernod Ricard. Domaći brendovi poput Great Wall su rasli, dok su lokalni vinski projekti nastali širom zemlje. Xi Xia Wang, prva značajna vinarija u regionu Ningxia, datira iz sredine 1980-ih.
A projekat u Šandong-u nagovijestio je potencijal za butik vinarije. Uvoznik alkohola Michael Parry predvodio je vinariju Huadong 1985. godine, sa svojim Riesling-om i Chardonnay-om. Vinima koja su osvojili nagrade u Evropi, iako je zbog finansijskih problema vinarija prodata 1990. (James Suckling se prisjetio kako je tamo stigao 1987. nakon 15-satnog putovanja. “Bio je jedan Englez po imenu Michael Parry koji drži dvije ohlađene boce Bollinger-a usred mora ljudi”).
Ta emisija iz 1990-ih
Kasne 1990-te bile su ključno vrijeme kada su ključni producenti krenuli s početka. Uzmimo 1997. Grace Vineyard je osnovan u Shanxi-u i uskoro će predvoditi kinesko fino vino u restoranima, hotelima, pa čak i avio kompanijama. Iste godine, Kina i Francuska su se složile da sarađuju oko vina i pokrenule zajednički vinograd i vinariju izvan Pekinga. Vinograda sa preko desetak sorti, uključujući i sortu Marselan, koji je sada prepoznatljivo grožđe u Kini. Taj projekat je 2010. godine postao privatno vlasništvo Domaine Franco-Chinois.
A novi vinogradi u regionu Ningxia na kraju su ovu regiju postavili na svjetsku vinsku kartu. Prvi, koji sada proizvodi vino kao Legacy Peak, u jednom ili drugom trenutku. To su Helan Qing Xue, Silver Heights i Canaan. Drugi, koje je nekada koristio Pernod Ricard, sada je Xige Estate. Vinograd je podignut blizu mjesta koje je zvaničnik Fujian-a po imenu Xi Jinping posjetio iste 1997. godine. Bila je to misija borbe protiv siromaštva, decenijama prije nego što je postao kineski lider.
Što je staro je novo
Danas neki vinari gledaju u prošlost, posebno kada ponos raste za lokalne proizvode, od potrošačke elektronike i brzih vozova do brendova hrane i pića. Među njima je i vinar Luo Yuchen iz FARMentation. Godine 2023. pokrenuo je “renesansnu” vinsku seriju fokusiranu na grožđe i brendove sa dugom istorijom u Kini.
Njegov prvi projekat: Black Muscat rose (Rose crnog muškata) u saradnji sa vinarijom Danfeng, osnovanom 1911. godine u provinciji Shaanxi uz pomoć italijanskog misionara. “Otišao sam u Danfeng i vidio stare bačve i stare etikete,” kaže Luo, koji planira još vina za povratak. “Nisam mogao vjerovati da su prethodne generacije vinara bile tako kul (zabavne)
Jim Boyce: China Wine Catches up to History (Kinesko vino lovi istoriju). Izvor: https://www.wine-searcher.com/. Objavljeno: 12.04.2024. Prevod i priprema za sajt: Dragutin Mijatović
PREPORUKA ZA PROČITATI:
