Gajenje vinove loze. Različite tehnike upravljanja – oblikovanja čokota vinove loze. Način na koji se upravlja čokotom vinove loze zavisi o načinu na koji loza prirodno raste. Kao grm za vinovu lozu koja raste bez naslona, ona se pridržava za neki predmet iz najbliže okoline.
Iz toga proizlaze dvije glavne metode upravljanja čokotom vinove loze, među kojima razlikujemo mnoge specifične tehnike, zavisno od regije, kulturnoj tradiciji, posebnostima sorti grožđa i terroir-a:
- – Uzgoj u visinu (ili hautin), kako joj ime govori, omogućava uzgoj vinove loze u visinu. Rimljani su uzgajali vinovu lozu na rešetkama, pergolama, sjenicama, pa čak i uz drveće, stabla koja su korištena kao podrška razvoju lijane.
- – Naslon od drvenih rešetki, podrazumijevao je upotrebu koca od hrastovog ili kestenovog drveta, ponekad i od bagrema, sastoji se od vođenja vinove loze na jednoj ili više ravnina, orezivanjem i vezivanjem za naslon.
- – Uzgoj na žičanoj konstrukciji – pomalo je zamijenio rešetke sa kolcima. Dozvoljava različita oblikovanja čokota i uključuje različite tipove orezivanja. Najčešći su: dugo orezivanje, uzgojni oblik “Guyot”, nazvan po svom izumitelju, kratko orezivanje poznato kao “cordon de Royat”. Drugi uzgojni oblici sa različitim tipovima rezidbe u zavisnosti od sorte i tipa naslona, kao što su: oblik “Lyre”, oblik Y, noviji su načini uzgoja.
- – Kratka rezidba poznata pod nazivom Gobelet „pehar“, koja omogućava oblikovanje loze, tiče se niskih čokota, čokota bez naslona.
Uzgojni oblici čokota
Metode uzgoja uvijek su predmet eksperimentisanja i istraživanja, jer način uzgoja često zavisi i od planiranog prinosa i namjene korišćenja proizvedenog grožđa (vino, stono grožđe).
Rezidba vinove loze, šema koju je utvrdila laboratorija poljoprivrednog inženjera Victor Vermorel-a, na vingradarskoj stanici Villefranche (Rhône), početkom 20. vijeka, reprodukcija La Vigne et le vin, 1988., strana 91. Collection Ville de Villefranche sur Saône, Arts et Traditions populaires. © P. Plattier
Orezivanje poznato kao “cordon de Royat”: izgled kordona nakon orezivanja (Pinot noir), u Chouillyju (Marne). © Comité Interprofessionnel du vin de Champagne, Epernay/Jean-Philippe Kahn
- Slika, lijevo: Rezidba Guyot: čokot vinove loze prije rezidbe, Chouilly (Marne). © Comité Interprofessionnel du vin de Champagne, Epernay/Jean-Philippe Kahn
- Slika, desno: Rezidba Guyot: čokot poslije obavljene rezidbe, Chouilly (Marne). © Comité Interprofessionnel du vin de Champagne, Epernay/Jean-Philippe Kahn
- Slika, lijevo: Loza uzgajna uz kolac (mrtvo drvo) oguljeni kesten, Marin (Gornja Savoja). © Benoît Delalex
- Slika, desno: Detalj, loza uzgajana na drvenom kolcu od kestena bez kore (mrtvo drvo), Marin (Haute-Savoie). © Benoît Delalex
Loza na rešetki, na vinogradarskom kolju, Txakoli de Guetaria (Pays basque espagnol). © Josu Goni Etxabe
Loza na pergoli, Château de Villandry (Indre-et-Loire). © Photothèque du château de Villandry
Branje sorte Chasselas Fontainebleau na drvenoj rešetki restorana Bélisaire u Cap-Ferret (Gironde), prva polovina 20. vijeka. © Dominique Le Tirant
Tehnika kalemljenja i gajenje vinove loze
Kalemljenje vinove loze svodi se na sastavljanju dva dijela: kalema i podloge. Za razliku od većine voćaka, izdanak se ne ubacuje na ukorijenjenu podlogu, već na neku vrstu reznice. Još u srednjem vijeku kalemljenje je bilo široko rasprostranjeno radi umnožavanja najboljih biljaka, čime se poboljšao kvalitet proizvedenog grožđa. Vinogradari su to radili zimi. Okalemljene biljke zakopane su u sanduk sa pijeskom kako bi bile zaštićene od mraza, zatim su stavljene u rasadnik radi boljeg ukorjenjivanja i na kraju stavljene u zemlju. Postojale su i druge tehnike umnožavanja vinove loze, poput potapanja čokota ili položenice.
Kalemljenje je postalo široko rasprostranjeno krajem 19. vijeka, kada je filoksera gotovo potpuno uništila francuske vinograde. Većina francuskih sorti grožđa kalemljena je na američke podloge, uvezene u velikom broju jer su otporne na napad parazitskog insekta. Danas se tehnika kalemljenja zasniva na metodama iz srednjeg vijeka, ali je usavršena sa stanovišta preciznosti, oblika zareza i brige o mladom transplantatu (tretmani protiv gljivica, i drugi).
Spajanje podloge sa njenim potomstvom može se obaviti pomoću mašine koja izgleda kao šivaća mašina! Nakon što se sklopi, kalem se stavlja, dok se ne zacijeli, u kutiju ispunjenu vlažnom mješavinom zemlje za sadnju i treseta, čija se temperatura održava na 30°C. Kalem zatim ostaje u stakleniku dok ne bude spreman za sadnju – prenošenje u rastilo.
Šema različitih tehnika i alata za kalemljenje, preuzeta iz knjige Praktično kalemljenje vinove loze (Greffage pratique de la vigne), (1890) de Victor Vermorel. © Maison du Patrimoine, Villefranche-sur- Saône
Tehnika razmnožavanja položnicama
Čini se da su se u Galiji u Antici načini uzgoja vinove loze razlikovali zavisno od pokrajine. Najrasprostranjeniji načini uzgoja vinove loze bio je uz kolac, zbog čega je vinova loza puzala ili rasla uvis. Jedna od tehnika za obnavljanje zasada koju preporučuju stari agronomi Caton ili Columelle je razmnožavanje položnicama. Sastoji se u umnožavanju biljke zakopavanjem njenih grana (lastara), koje se odvajaju od matične biljke kad formira korjenje.
Postoje dva načina praktikovanja položnica: ili se lastar, savija, a zatim se zakopa u jamu koja se nalazi uz matičnu biljku, ili samo biljka leži, zakopana ne dopuštajući joj da viri iz zemlje osim vrha (potapanje čokota). Arheolozi identifikuju položnice po tragovima koje ostavljaju u zemlji: nazvani “kabine”, ovi tragovi počinju ili u obliku zvezde iz jame za sadnju koja se nalazi u centru, ili okomito na ovu prvu jamu za sadnju. Ove su tehnike napuštene u 19. vijeku tokom krize filoksere, a zamijenjene su kalemljenjem.
Izvor: https://www.inrap.fr/. Naslov orgnala: Culture de la vigne. Prevod i obrada: Dragutin Mijatović
Pogledati i: https://ovinu.info/ruakura-rt2t-uzgojni-oblik/ i https://ovinu.info/athena-uzgojni-sistem/ i https://ovinu.info/istorija-vina-antika-16-dio-tehnika-i-proizvodnja/
