Sistemi uzgoja vinove loze – dio 1  

Sistemi uzgoja vinove loze. Iako to možda nije najglamuroznija tema, formiranje uzgojnog oblika čokota je ključna tema koju trebaju razumjeti studenti vinogradarstva. Metoda kojom vinogradar sadi i upravlja rastom čokota ima velike implikacije na pitanja koja se tiču ​​prinosa, zaštite od vremenskih prilika i cjelokupnog kvaliteta finalnog proizvoda – vina. Nadalje, zbog svog efekta na rad i raspodjelu resursa, formiranje uzgojnog oblika čokota vinove loze može odrediti da li je poslovanje vinara uopće finansijski održivo.

„Postoje dva osnovna sistema za orezivanje vinove loze: rezidba na luk i rezidba na kondir“, kaže Stephen Skelton, MW, koji je opširno pisao o sistemima rezidbe širom svijeta, uključujući i u svojoj knjizi Vinogradarstvo. “Skoro svi sistemi uzgojnih oblika i rezidbe su u skladu sa jednim od ovih, iako su neki sistemi kombinacija ta dva”.

Dok izbor sistema rezidbe uveliko zavisi od prirodnih elemenata vinograda, Skelton napominje da formiranje uzgojnog oblika čokota vinove loze ima i kulturne posljedice. “Nije neobično, posebno u Novom svijetu, vidjeti različite sisteme uzgoja i rezidbe rame uz rame”, primjećuje on. “U Starom svijetu – posebno u kvalitetnijim apelacijama – kao što su rastojanje redova, razmak između čokota u redu, gustina čokota na odgovarajućoj površini i sistem rezidbe često su dio propisa.”

U prvom dijelu nove, tekuće serije koju zovemo Škola o lozi (Vine School), pogledat ćemo pet najčešćih sistema za uzgoj vinove loze koji se nalaze u Francuskoj, Italiji i Španiji, te ponuditi neke uvide u njihove prednosti, mane i zašto bi uzgajivači izabrali baš njih.

_{Sistemi uzgoja vinove loze – Rezidba na luk}

Takođe poznata kao rezidba „Zamjena luka“, ova familija uzgojnih sistema vinove loze zasnovana je na uklanjanju rodnog drveta iz prethodne godine, koju čokot zatim zamenjuje novim prirastom u proljeće. Ovi sistemi imaju tendenciju da budu poželjniji za vinogradare koji žele zasade veće gustine, pri čemu se čokoti vinove loze nadmeću za vodu i hranljive materije – proces koji drži bujnost pod kontrolom.

U Francuskoj, Italiji i Španiji, dvije uobičajene varijacije unutar porodice sistema za orezivanje na luk su Single Guyot (Guyot jednokraki) i Double Guyot (Guyot dvokraki). Pogledajmo njihove razlike.

_{GUYOT JEDNOKRAKI}

Guyot Single je jedan od najčešćih uzgojnih oblika vinove loze, posebno u hladnim klimama gdje mraz u kasnoj sezoni može biti prijetnja. Ovaj sistem rezidbe na luk sastoji se od debla sa jednim rodnim lukom i sa jednim kondirom za zamjenu. Luk je često od 6 do 10 okca/pupoljka prebačen preko horizontalne potporne žice. Kondir za zamjenu često nosi dva pupa koji će se razviti u rodne lastare sledeće godine. Dodatna žica se koristi za održavanje čokota/podupiranje koršnje/prihvatanje lastara (izdanaka).

Guyot Single je poželjniji za sorte vinove loze niže do umjerene bujnosti i smatra se jednostavnim sistemom za održavanje. Uglavnom postoji i manji rod sa Guyot Simple, što ga čini idealnim za vinare koji traže niže prinose višeg kvaliteta.

_{GUYOT DVOKRAKI}

Baš kao što ime ukazuje, ovaj sistem rezidbe na lukove je u osnovi Guyot Simple metoda samo udvostručena: koriste se dva rodna luka – usmjerena u suprotnim smjerovima da formiraju “T” – sa jednim ili dva kondira za zamjenu koji daju lukove za narednu godinu. Dodatne žice iznad glave čokota se koriste za održavanje lastara koji nose rod i održavaju krošnju čokota/podupiranje nadstrešnice.

Guyot Double nosi nekoliko prednosti za vinogradare, a glavna prednost je finansijska. Budući da Guyot Double zahtijeva manje čokota po hektaru nego Guyot Simple, vinogradar može kupiti manje kalemova prilikom popunjavanja vinograda, naprimjer.

_{Sistemi uzgoja vinove loze – Rezidba na kondire}

Sada dolazimo do čokota koji se orezuju na kondire (takođe poznato kao kordon uzgojni oblik) kod koje se na deblu vinove loze nalazi horizontalni krak, (kordon, kordunica) koji se sa svojim rodnim čvorovima proteže vodoravno po žici, dajući lastare/izdanke tokom mnogo godina.

Uobičajen je u regijama sa toplom klimom, rezidba na kondire je lakša nego mnogi sistemi rezidbe na lukove. Ovaj način kratke rezidbe omogućava mehaničko orezivanje vinove loze. Nadalje, kratko orezana loza je pogodnija za regije sklone suši zbog manje gustine čokota, što omogućava biljkama da imaju manju konkurenciju za vodu i hranjive materije.

 _{JEDNOKRAKA HORIZONTALNA KORDUNICA (Kordon Royat)}

U ovom uzgojnom obliku, deblo je produženo u horizontalno krak na kojem se nalaze obrazovani rodni čvorovi na kojima se rezidbom ostavljaju kondiri 5-10 iz kjojih se razvijaju rodni lastari. Svaki kondir tada nosi dva do četiri okca/pupoljka. Budući da nema vezanih lukova, rezidba je pojednostavljena i može se vršiti mehanički. U poređenju sa sistemima sa rezidbom na lukove, jednokraki/jednostrani kordon takođe zahtijeva manje stubova za održavanje špalir

_{DVOKRAKA HORIZONTALNA KORDUNICA (Moserova kordunica)}

Slično kao i jednokraki kordon, ovaj uzgojni oblik formiran je da ide u dva odvojena pravca, sa po pet rodnih čvorova na svakom kraku u kojima su razmješteni kondiri. Sa većim razmakom koji je potreban od jednog do drugog čokota, sistem sa dvostrukim kordonom omogućava vrlo malu gustinu čokota vinove loze, što može biti korisno u regijama sklonim sušama, ili uštedi troškova pri sadnji, jer je potrebno manje čokota

_{UZGOJNI OBLIK U OBLIKU PEHARA}

Uzgojni oblik koji nema špalir ili druge potporne sisteme (bez naslona). Dozvoljeno je nisko deblo i iz njega tri do pet krakova. Svaki krak nosi jedan do dva kondira – koje nose okca/pupoljke vinove loze.

Čokoti kao žbunje često se mogu vidjeti u područjima ekstremne toplote i suvoće – ili u nekim slučajevima ekstremne hladnoće. To je zato što sistem pomaže u očuvanju vlage u čokotu. Takođe pruža određenu zaštitu od nepogoda, posebno vjetra (tako što je nisko prizemljen) i sunca (stvarajući sjenu preko grozdova). U hladnim klimama na visokim nadmorskim visinama, ovako formiran uzgojni oblik čokota može pomoći u procesu zrenja. Držeći grozdove nisko do kamenite zemlje, gdje zračenje toplote može uticati na njihovo sazrijevanje.

Nalov orginala: Vine School: Part 1 – Common Vine-Training Systems (Škola o lozi: Dio 1 – Uobičajeni sistemi uzgoja vinove loze). Izvor: https://www.winescholarguild.com/. Tekst: Kevin Day. Objavljeno: 08.01.2020. Prevod i obrada: Dragutin Mijatović

PREPORUKA ZA PROČITATI:  12 nastavaka od čokota do vina (od januara do decembra)

Od čokota do vina – Januar. Godina dana u vinogradu i vinariji

Od čokota do vina: Februar – Godina dana u vinogradu i vinariji

itd: Mart, April … Novembar i Decembar

Oblici čokota vinove loze

Pouka iz života: Grolfov zakon. U ljubavi je kao u životu – ne smiješ se nikada prepustiti struji.