Nebbiolo

kvalitet region sorta vino vinograd vinogradarstvo
Dr Dragutin Mijatovic

Nebbiolo je sorta crnog grožđa, potiče iz Italije. Oko 100 sinonima svjedoči prije svega o njenoj velikoj starosti i širokoj rasprostranjenosti u Italiji, ali i u mnogim drugim zemljama. Brojna su imena sorte Nebbiolo sa dodatnim dijelom imena, kao Nebbiolo del Piemonte, Bruneta, Chiavennasca, Farinella, Lampia, Marchesana, Martesana, Michet, Nibio, Nibiol, Nubiola, Nubiolum, Picotender, Picotendre, Picotendro, Picotèner, Picotenero, Picoutendro, Picoutendro Maschio, Picoutener, Picutener, Poctener, Pruinè, Pugnet, Prunent, Rossetto, Spana, Spana Commune, Spanna, Spanna Grossa and Tandis.

Nebbiolo

Sorta se ne smije miješati sa sortama Chatus (Nebbiolo di Dronero, Nebbiolo Pairolè), Croatina (Nebbiolo di Gattinara), Dolcetto (Nebbiolo), Freisa ili Nebbiolo Rosé, unatoč naizgled sugestivnim sinonimima ili morfološkim ili sličnostima naziva. Bijela sorta Arneis (sa sinonimom Nebbiolo Bianco) nije mutacija boje (ili obrnuto).

Postoje četiri različite Nebbiolo varijante/klona:

  • Nebbiolo Bolla – nekada vrlo čest, opadajući trend
  • Nebbiolo Lampia – najrasprostranjenija
  • Nebbiolo Michet je Nebbiolo Lampia modifikovana virusom GFLV
  • Nebbiolo Rosé – morfološki veoma različit; direktni potomak

Prema DNK analizama obavljenim 2004. godine, prve tri sorte su se pokazale kao genetski identične. U sorte Nebbiolo Rosé, međutim, postoje značajne razlike. Porijeklo sore Nebbiolo je nepoznato; barem jedan roditelj je vjerovatno već izumro. Postoje veze sa mnogim sortama iz Pijemonta i Lombardije, gdje se Nebbiolo smatra vodećom sortom.

Sorta Bubbierasco dolazi od ukrštanja sorti Nebbiolo i Bianchetta di Saluzzo. Postoji odnos roditelja i potomstva sa sortama Brugnola, Freisa, Nebbiolo Rosé, Negrera, Neretto di Bairo, Pignola Valtellinese, Rossola Nera i Vespolina. Dakle, jedna od njih je mogla biti Nebbiolov roditelj, svi ostali su direktni potomci. Sorta je takođe bila partner za dobijanje novih sorti Bric i Rubin Bolgarskii.

Više o sorti

Kao mogući predak javlja se “Spionia” (Spanna) koju spominje Plinije Stariji (23-79), ali za to nema dokaza. U svakom slučaju, radi se o veoma staroj sorti grožđa, koja se od 13. do 19. vijeka u mnogim dokumentima u Pijemontu pominje kao Neblorii, Nebiolo, Nubliolio, Nibiolii, Nebiolus i Nebiolio, kao i Chiavennasca, Prünent, Picotendro i Spanna.

Između ostalih, srednjovjekovni pisac Petrus de Crescentiis (1230-1320) opisao je grožđe kao “ukusno”, a vino od sorte kao “odlično” 1303. godine. Poseban status sorte potvrđuje statut opštine La Morra iz 1431. godine, u kojem se svakome prijeti teškom novčanom kaznom i, u slučaju ponavljanja, čak i gubitkom desne ruke, ako uzme samo jedan grozd Nebbiolo iz vinograda.

Želite li otkriti više o sorti grožđa i vinima koja daje? Nebbiolo je zvjezdano grožđe iza kultnih italijanskih crvenih vina Barolo i Barbaresco. Poput Pinot Noir, i ovu sortu je teško uzgajati, ali daje lijepo parfimisana i dobom vrijedna vina. Pa, kako se proizvode vina sorte? Gdje je nastala? Kakavog su okusa vina? Istražimo više, sve što možemo znati o Nebbiolo, uključujući njegovu istoriju, uparivanje sa hranom i vinske regije.

Nebbiolo

Šta je Nebbiolo?

Nebbiolo je jedna od najznačajnijih italijanskih sorti crnog grožđa i uglavnom se gaji u regiji Piedmont (Pijemonte). Ime sorte (izgovara se „Nebby-oh-low“) potiče od italijanske riječi za maglu (nebbia), koja je uobičajena tokom oktobra kada se bere grožđe. Ova sorta grožđa vrlo dobro reagira na svoj terroir. Može dati fascinantna crvena vina različitih tanina, kiselosti, arome i složenosti okusa, zavisno o klimi i tlu vinograda.

Nebbiolo – kratka istorija

Smatra se da sorta potiče iz regiona Piedmont (Pijemonte), sjeverna Italija, iako neki vjeruju da je sorta grožđa porijeklom iz Sjeverne Lombardije. Prvi zvanični podaci o vinu sorte datiraju iz 13. vijeka. Tada se od sorte Nebbiolo proizvodilo slatko crveno vino. To je zbog kasnog termina berbe kada niske temperature zaustavljaju fermentaciju. To je rezultiralo višim nivoom zaostalog šećera u vinu.

Tokom narednih vjekova Nebbiolo je postepeno gradio reputaciju visokokvalitetne sorte. Mnogo kasnije, u 18. vijeku, Britanci su izrazili interes za fina vina sorte, ali nedostatak lakog transporta iz Italije u Englesku držao je izvoznu kvotu vrlo niskom.

Nebbiolo

Vinogradarska imanja zasađena ovom sortom cvjetala su do 19. vijeka, kada je većinu vinograda pogodila epidemija filoksere. Vlasnici vinograda zamijenili su neke od zasada Nebbiola drugim sortama grožđa poput sorti Barbera i Dolcetto koje je bilo lakše uzgajati. Danas zasadi Nebbiola u Pijemontu čine 8% ukupne površine vinograda.

Nebbiolo i vinogradarstvo

Sorta cvjeta rano, a bere se kasno (u drugoj polovini oktobra), nakon što se obere i fermentiše ostalo grožđe sorti Barbera i Dolcetto. Zbog toga je sortu teško uzgajati, jer na cvjetanje u proljeće može uticati hladnije vrijeme, a jake kiše i vlaga mogu oštetiti grožđe koje kasno sazrijeva u jesen. Da bi to spriječili, uzgajivači grožđa pažljivo biraju mjesto za vinograd gdje će zasaditi sortu. Zasadi se obično nalaze na jugozapadnim padinama sa dobrom drenažom i puno sunčeve svjetlosti, što može pomoći u sazrijevanju grožđa. Optimalna nadmorska visina je 100-450 metara.

Grožđe poprima različite karakteristike ovisno o tipu tla. Najbolje uspijeva u krečnom laporcu blizu Albe – na desnoj obali rijeke Tanaro (gdje se proizvode vina Barolo i Barbaresco). Tada daje crvena vina visoke kiselosti i sadržaja tanina, sa raznolikim aromama čokolade, ljubičice, trešnje, sladića i ruže, koja imaju visok potencijal starenja. Sorta se može uzgajati na pjeskovitim tlima ili tlima sa većom koncentracijom granita, porfira i škriljaca, ali takvo grožđe daje manje aromatična vina. Nebbiolo se ubraja među najbolje sorte grožđa na svijetu, Cépages nobles (Plemenite sorte).

Potencijal ove sorte prepoznao je francuski enolog Louis Oudart sredinom 19. vijeka kada je kreirao suvi stil sada poznatih DOCG vina Barbaresco i Barolo. Do tada je uglavnom bilo slatko vino.

Nebbiolo i Vinarstvo

U vinarstvu sorta je izazovna zbog karakteristika grožđa. Tradicionalni pristup uključuje:

  • Odložena fermentacija: Budući da se grožđe sorte bere tako kasno, fermentacija započinje nekoliko dana kasnije.
  • Period maceracije: Pokožica i sok grožđa ostaju zajedno duže nego obično – obično 20-30 dana.
  • Starenje: Visoki nivoi tanina zahtijevaju dugotrajno starenje od najmanje pet godina u hrastovim buradima.
Nebbiolo

U prošlosti je tradicionalno vinarstvo često dovodilo do loše higijene. To je rezultiralo razvojem različitih bakterija koje su vinu oduzele bogate arome i okuse. Razvoj modernog vinarskog pristupa uključuje:

  • Kraća maceracija: Obično oko 7-10 dana
  • Malolaktička fermentacija: Ovo omekšava kiselost vina.
  • Odležavanje u manjim buradima: Omogućuje kraći period starenja u kojem se nivo tanina u vinu smanjuje.

Ova upotreba modernih tehnika omogućuje vinarima da stvore aromatičnija i mirisnija vina Nebbiolo.

Nebbiolo okus i karakteristike

Vina na bazi grožđa sorte imaju prepoznatljiv okus zemljanog katrana i elegantan opus latica ruže. Imaju visok nivo tanina i kiselosti te bogate arome maline, anisa i ljubičice. Još jedna jedinstvena karakteristika vina Nebbiolo je promjena boje s vremenom zbog oksidacije crvenog pigmenta. Od duboke rubin crvene boje, boja za nekoliko godina nakon punjenja u flaši prelazi u ciglasto-narančastu nijansu.

Mnoga lica italijanske sorte Nebbiolo

Nebbiolo

Vinske regije sorte Nebbiolo

U Italiji se danas uglavnom uzgaja u regijama doline području Aosta Valley, Lombardy i Piedmont (ovdje često pod imenom Chiavennasca ili Spanna). Tamo je često prisutan u visokim procentima u DOC/DOCG vinima Albugnano, Barbaresco, Barolo, Boca, Bramaterra, Canavese, Carema, Colline Novaresi, Coste della Sesia, Fara, Gattinara, Ghemme, Langhe, Lessona, Nebbiolo d'Alba, Roero, Sizzano i Valtellina.

Italijanske vinske regije DOC i DOCG koje proizvode Nebbiolo vina su:

  • Barolo: Ovaj cijenjeni DOCG u Pijemontu proizvodi vino od 100% Nebbiolo grožđa. Ova Nebbiolo vina prate rigoroznu kontrolu kvaliteta sličnu najboljim burgundskim vinima Cru. Vino mora odležati u hrastovom buretu najmanje 18 mjeseci i ukupno tri godine prije puštanja u promet.
  • Barbaresco: Barbaresco DOCG je drugi amblemski naziv u regionu Piemonte koji proizvodi vino samo od grožđa Nebbiolo. Ovdje vino odležava u hrastovim buradima najmanje devet mjeseci i ukupno dvije godine prije puštanja u promet.
Nebbiolo

Ostale regije

  • Langhe: Langhe Nebbiolo DOC kombinuje različita tla i teren dolina i obronaka. Ovaj DOC proizvodi odlična vina Nebbiolo, posebno u sušnim sezonama.
  • Roero: Ovaj DOC u regiji Langhe proizvodi mekša vina sa najmanje 95% Nebbiolo grožđa.
  • Alto Piemonte: U ovom DOC-u, grožđe Nebbiolo se često miješa sa drugim crnim sortama grožđa kao što su Vespolina i Croatina.
  • Nebbiolo d'Alba: Ovaj DOC se nalazi u blizini grada Albe i proizvodi mirna (suva i slatka) i pjenušava vina sa 100% Nebbiolo grožđem.
  • Ghemme: Vina iz ovog DOC-a proizvode se u niskom podnožju u blizini rijeke Sesije. Lagana su sa suptilnim cvjetnim aromama i mineralnim okusom.
  • Gattinara: Ovaj DOCG proizvodi vino Nebbiolo koje je lokalno poznato kao Spanna. Vina iz ove regije mogu odležati jednako lijepo kao i neka od najboljih vina Barolo.
  • Valtellina: Valtellina Superiore DOCG vino proizvedeno od Nebbiola (koje lokalni stanovnici nazivaju i Chiavennasca) proizvodi se istom tehnikom sušenja grožđa kao i amblematično vino Amarone regije.
  • Valle d'Aosta: U Aosta dolini blizu granice sa Francuskom, Nebbiolo se zove Picotener i ima karakterističnu laganu cvjetnu aromu.

Vina Nebbiolo iz Italije dobro su poznata širom svijeta, ali nekoliko drugih regija takođe uzgaja ovo izbirljivo grožđe osim Italije (Sjedinjene Države, Australija). Manje vinske regije sorte Nebbiolo mogu se naći i u Meksiku, Argentini, Čileu i Austriji.

Površine pod sortom Nebbiolo u Italiji iznose 7.551 ha. Ostale zemlje u Evropi su Francuska (1 ha), Austrija, Rumunija (0,2 ha), Švajcarska (2 ha) i Španija (0,1 ha). Argentina ima (32 ha), Australija (107 ha), Brazil (0,4 ha), Čile (11 ha), Kanada (0,2 ha), Meksiko (180 ha), Novi Zeland (1 ha), Južna Afrika (24 ha), Urugvaj (25 ha) i SAD (63 ha). U 2016. godini označeno je ukupno 7.997 ha vinograda. Tako se nalazi na 87. mjestu na svjetskoj rang listi sorti grožđa (Kym Anderson statistika).

Uparivanje hrane sa vinom Nebbiolo

Visoku kiselost vina Nebbiolo možete uravnotežiti slanim jelima bogatim masnoćama poput maslaca ili maslinovog ulja. Možete spojiti čašu prekrasnog vina Nebbiolo sa sočnim odrescima, ostarjelim sirevima ili kremastom tjesteninom. Poslužite svoj Nebbiolo u klasičnim bordo čašama za vino nakon pretakanja od 45 minuta do 2 sata.

  • Meso: Goveđe meso, Ribeye odrezak (ili prvorebro), Pečena ćuretina, Svinjska kobasica, Pirjana patka, Ragu od mesa, Pečena divljač, Pirjana svinjska koljenica, Pršuta
  • Sir: Bešamel sos, Parmigiano Reggiano, sveža burata, punomasni feta sir, meki kravlji, manchego, pecorino, puter, sirevi sa opranom korom
  • Bilje/Začin: Žalfija, estragon, crni biber, bijeli biber, šipak, sjemenke korijandera, sjemenke komorača, sjemenke celera, sečuanski biber, azijski 5 začina, anis, karanfilić, zvjezdani anis, cejlonski cimet.
  • Povrće: Pečeni bijeli luk, šalotka, tartuf, divlje pečurke, kesten, tikva od butternut, radičio na žaru, pasulj kanelinija, pohovana palenta, maslina, kapar, pogačice, dinstani poriluk, luk Cipolini, pica sa gljivama, farro, divlji pirinač, pečena lukovica komorača, ugljenisani zeleni luk.
Nebbiolo

Izvori:

Pripremio: Dragutin Mijatović

POGLEDATI i:

Dobro je znati-ako niste znali?  Prvi ledeni čaj više je ličio na koktel i često je uključivao vino. Na primjer, kuvar The Kentucky Housewife, koju je 1839. napisala Lettice Bryan, ima recept za ledeni čaj koji uključuje čaj, šećer, slatku pavlaku (sweet cream) i „bocu vina claret-a ili šampanjac“. Zašto su ovi čajevi pali u nemilost može se samo nagađati, jer su nesumnjivo bili zanimljivije pijuckanje od hladnog Nestle-a.

Pročitajte takođe

Athena uzgojni sistem

Dr Dragutin Mijatovic

Burgundske sorte grožđa stavljene na test

Dr Dragutin Mijatovic

Ultrazvuk daje više aroma vinu

Dr Dragutin Mijatovic