Divlji svijet nekalemljene loze. Nekalemljene vinove loze su loze u prirodi – netaknute, kako je priroda htjela. Iznenađujuće su rijetke uprkos ogromnim površinama koje su predate vinogradarstvu širom svijeta. Ogromna većina loze u vinogradima je kalemljena ili – laički rečeno – sastavljena od dvije različite biljke spojene zajedno.
Ovi dijelovi se mogu podijeliti na podlogu, koja se već dugo bira zbog svoje otpornosti na različite faktore, i na rodni dio vinove loze koji daje grožđe sa kojim vinari zapravo žele raditi. Kako je nastala ova priča o dvije polovine, međutim, sve je u zarazi koja je zahvatila svijet vina iz devetnaestog vijeka.
Prije nego što je Evropa vidjela invaziju razorne male uši zvane filoksera, svi vinogradi koji su prekrivali kontinent bili su potpuno nekalemljene vinove loze. Dolazak filoksere (phylloxera), 1860. godine, bukvalno je promijenio pejzaž i vinovu lozu Evrope, mijenjajući DNK vinogradarstva.
Filoksera je stigla iz Amerike kao slijepi putnik na uzorcima vinove loze koje su prikupljali evropski botaničari. Tako male da bi mogle biti i nevidljive, žute vaške su možda u početku stigle iz Amerike u Britaniju, brzo se probijajući preko kanala do doline Rhone. Nastavili su svoj destruktivni put kroz Evropu. Sposobnost uši da se i seksualno i aseksualno razmnožava velikom brzinom na lišću vinove loze dok se hrani korijenjem je ono što u završnici zvuči kao smrtonosno zvono za biljku.
Dugo je bilo nejasno šta je izazvalo desetkovanje vinograda tako velikih razmjera, a kada je uš na kraju otkrivena, procjenjuje se da je najmanje dvije trećine vinograda u Evropi uništeno. Preteška za iskorenjivanje, filoksera je bila tu da ostane i pronalaženje načina da se sa njom izbori bio je imperativ.
Novi rast
Divlji svijet nekalemljene loze. Kao i lišće koprive, često se dobra rješenja mogu naći u blizini izvora problema. Za filokseru je to značilo gledati u američku domovinu i domaće loze koje su tamo rasle. Za razliku od evropske loze, američka loza kao Vitis rupestris i Vitis riparia su prirodno otporne. Budući da su evoluirale zajedno sa uši kao prirodnim izvorom hrane, one imaju sopstveni skup odbrane. Proizvođači su zaključili da je spajanje-kalemljenje pitome vinove loze sa podlogom ovih prirodno otpornih loza spas. Domaće sorte loze uglavnom su opstale i dale željeno grožđe što je bilo efikasno rješenje.
Sa ovim zaokretom u ruci, proizvođači bi mogli polako početi da obnavljaju izgubljene vinograde. Repliciranje originala, međutim, bio je nemoguć zadatak, jer ne samo da su vinove loze sada kalemljene, već je izgubljena i originalna struktura sorti grožđa specifičnih za različite regije. Sorte koje su ranije bile popularne u pojedinim regijama ostavljene su po strani ili su se polako gasile, dok su nove sorte krenule u red iscrtavajući evropsku vinogradarsku kartu.
Na primjer, Carménère porijeklom iz regiona Bordeaux, nekada je bio veoma cijenjen u regiji, ali je u velikoj mjeri uništen filokserom i nikada više nije povratio svoje uporište jer nije dobro podnosio kalemljenje. Umjesto toga, kroz slučaj pogrešnog identiteta, ukorijenio se u Čileu pod maskom sorte Merlot i od tada je tamo stvorio imidž. Kako je sorta grožđa toliko otporna na kalemljenje, sreća je što je Carménère-ov novi čileanski dom, zahvaljujući svojim jedinstvenim geografskim karakteristikama, do sada bez filoksere.
Među ostalim preživjelim lozama su poznate dvije male parcele starih loza Pinot koje pripadaju kući Bollinger u regionu Champagne. Ove loze sada nastavljaju da daju Bollingerove fenomenalno skupe Vieilles Vignes Françaises. To je bez sumnje fantastičan primjer kakav su vina imala okus prije druge polovine 19. vijeka.
Preživljavanje roda Vitis – Divlji svijet nekalemljene loze
Grčka takođe ima pregršt nekalemljenih loza, posebno na ostrvu Santorini. Budući da je ostrvo, prirodno je dalo određenu odbranu od čvrsto kopnene uši, međutim, druga ključna odbrana leži u tlu ostrva. Tlo Santorinija je izuzetno pješčano, što vinovu lozu primorava dubljim prodiranjem korijena, ali okruženje je previše neprijateljsko za filokseru. Još jedno ostrvo koje treba da pobjegne iz kandži filoksere je italijansko ostrvo Sicilija (Sicily).
Ostrvo ima tvrda vulkanska tla koja, opet, filoksera ne podnosi. Ostrvo je domaćin velikog broja autohtonih italijanskih sorti grožđa. To su: Nero d'Avola, Nerello Mascalese, Catarratto, Grillo i Inzolia kao i druge. Kao rezultat toga, mnogi proizvođači su činjenicu da njihova loza nije kalemljena promovisali kao glavnu prodajnu tačku. Tako su opet u stanju ponuditi privid kakvog su okusa bila vina prefiloksere.
Colares u Portugalu je još jedan rijedak dio Evrope koji je do sada uspio pobjeći od filoksere. Kao i na ostrvu Santorini, tlo je previše pjeskovito za uš. Kao rezultat toga, 20-ak hektara vinove loze koja uključuje autohtone sorte grožđa Malavasia od Colares i Ramisco ostaje nekalemljeno, vina netaknute replike vremena prefiloksere.
U novom svijetu ima više regija bez filoksere nego u Evropi. I zapadna i južna Australija su, zbog svoje udaljene geografije i stalne budnosti, do sada izbjegle uš. Kao rezultat toga, Australija se takođe može pohvaliti nekim od najstarijih čokota vinove loze na svijetu. Uprkos tome što je relativno nova zemlja u proizvodnji vina – koju su proizvođači pažljivo iskoristili. Henschke, u Južnoj Australiji, ima dva vinograda – čuveni Hill of Grace I Mount Edelstone – oba su dom vinove loze stare preko sto godina.
Finalni rez
Vina sa nekalemljenih čokota obično i visokokvalitetna i tražena. Teško je u potpunosti utvrditi da li je to zato što su vinove loze nekalemljene ili su to često butik vinarije koje se fokusiraju na zanatsko, visokokvalitetno vino. Takođe je vrijedno uzeti u obzir da su nekalemljene loze uvijek stare loze. Kao rezultat toga, grožđe ima tendenciju da bude kvalitetnije, a čokoti manje prinosni.
Zasadi takođe imaju tendenciju da budu sa manjim rastojanjima i na mjestima gde je mašinski rad nemoguć. To čini vinogradarstvo vjerodostojnim samo ljudskom rukom. Što je mašinama, konjima i kolima ili ljudima teže pristupiti vinogradima, manja je vjerovatnoća da će se filoksera širiti. Međutim, Loïc Pasquet, hvaljene Bordeaux vinarije Liber Pater, čvrsto vjeruje u kvalitet nekalemljene loze. Pasquet je svoju misiju odredio da se bavi vinogradarstvom kao što je to bilo prije filoksere koristeći nekalemljenu lozu i druge metode.
Za razliku od relativno modernih mješavina fokusiranih na sorte Cabernet Sauvignon i Merlot, Pasquet nastoji vratiti drevne sorte Castets, Tarney i Saint-Macaire. Drevne sorte u tradicionalnu bordo mješavinu zajedno sa standardnim sortama poput Petit Verdot i Malbec. Da bi zaštitio svoje vinove loze od ušiju, Pasquet je podigao tri mala vinograda. Vinograde po potrebi poplavi vodom, što je do sada djelovalo kao djelotvorno sredstvo odvraćanja uši. Kao rezultat toga, Liber Pater proizvodi ono što vjeruje da je najbliže bordo vinu prije nego što su vinogradi opustošeni. Ovo su sada jedni od najskupljih Bordeaux (bordo) vina na svijetu.
Izvor: https://www.wine-searcher.com/. Naslov orginala: The Wild World of Ungrafted Vines. Prevod: Dragutin Mijatović
POGLEDATI I:
- https://ovinu.info/stari-cokoti-vinove-loze-zzasto-su-toliko-posebni/
- https://ovinu.info/filoksera-zloglasni-stetnik-vinove-loze/ –
- https://ovinu.info/nova-filoksera/ –
- https://ovinu.info/stare-i-nepoznate-sorte-u-zemlji-vina/
- https://ovinu.info/nekalemljene-sorte/
Dobro je znati-ako niste znali? ProCork. Kombinacija prirodne plute sa posebno razvijenom membranom. Ovo je dizajnirano da spriječi ulazak zagađivača iz čepa u vino. Da reguliše prenos kiseonika, što je nelogično u prirodnim čepovima.
