Kondir i luk. Rečeno je da orezivanje na kondir, koje zadržava samo donja okca (pupoljke)* na lastaru, može biti manje produktivno od rezidbe na luk. Budući da je grožđe u hladnijoj klimi često manje produktivno od željenog, orezivanje na luk je uobičajeniji izbor. Evo nekoliko faktora koji se odnose na ove dvije opcije. (Ovdje se pretpostavlja da je broj okaca koji se zadržava po metru reda nakon rezidbe isti u oba sistema).
Kondir i luk – Relevantni faktori
- 1) Orezivanjem na luk zadržavaju se okaca iz srednjeg dijela rodnog lastara (luka) i trebalo bi povećati produktivnost.
- 2) Možda će biti lakše odrediti broj okaca po metru koji će se razviti iz luka, nego rezidbom na kondir. To je zato što kondiri u svojoj osnovi imaju jedan ili više okaca koji mogu, ali ne moraju da se razviju. Ako pogledamo sliku ispod, primjećujemo izdvojena okca (“prava okca”). Ispod ovih je još jedno manje koje je blizu osnove lastara (crno okce), a ima još manjih koji u određenim okolnostima mogu formirati lastare, a to su spavajuća okca (spavajući pupoljci). Na ovakvom kondiru, očekuje se da će izrasti lastari iz dva “prva” okca, ali će se vrlo često razviti i okce ispod, i može biti teško procijeniti da li su dva ili tri lastara “na kondiru sa 2 okca”. Na luku, svako okce obično daje jedan lastar, iako ponekad sekundarni pupoljak, pa čak i tercijarni pupoljci daju dodatne lastare. Stoga je nemoguće biti potpuno siguran koliko će lastara izrasti. Ali je općenito moguće tačnije predvidjeti ovaj ishod kod luka nego kod kondira. Neke sorte (Gewurztraminer) imaju veću vjerovatnoću od drugih da daju više lastara iz okca nodusa.
Rezidba na kondir i luk
- 3) Paradoksalno, često postoji veća šansa da se dobije željeni broj okaca po metru uz pomoć kondira nego kod rezidbe na luk. Ova naizgled kontradiktorna pojava je zato što se broj okaca po metru i okaca po kondiru može modifkovati kako bi se dobila razumna aproksimacija potrebnog broja okaca.
- 4) Vinova loza orezana na kondir zadržava veći udio starijeg drveta nakon rezidbe, pružajući veći izvor uskladištenih rezervi, situaciju koja daje brži i često ravnomjerniji rast lastara u proljeće. Varijacije kroz faktore kao što je princip krajnje tačke (EPP) stoga imaju tendenciju da budu manje izražene kod loze orezane na kondir.
- 5) Sa godinama, kondiri mogu uginuti i mogu se pojaviti praznine na kordonu (kraku kordunice). Tada će možda biti potrebni novi lukovi da bi se ponovo uspostavio kordon.
- 6) Neproduktivna okca često se javljaju na lukovima, posebno ako su se razvili u hladu prethodne sezone. Ova situacija može uzrokovati nedostatk lastara sledećeg proljeća.
- 7) Od ova dva tipa (načina, metoda) rezidbe, orezivanje na kondir je jednostavniji i lakši za naučiti neiskusnim radnicima.
Ukratko: praksa ukazuje da se za adekvatan prinos u hladnijoj klimi obično preferira orezivanje na luk. Ipak, u nekim hladnim klimatskim uslovima sa nekim sortama, rod može biti zadovoljavajući orezivanjem na kondir. Stoga vinogradari mogu početi sa rezidbom na lukove, ali eksperimentisati sa orezivanjem na kondire u jednom dijelu vinograda.
Rezidba na kondir
Rezidba na kondir je sistem kojim se prošlogodišnji lastari koji rastu iz stalnog ili polutrajnog kordona režu na ograničen broj okaca (nodusa, čvorova), obično između dva i pet. Ova metoda ostavlja kondir sa okcima koji daju nove izdanke i rod sledeće sezone. Šema 1 ilustruje metodu orezivanja vinove loze na kondir.
Rezidba na luk
Osnovni rezovi za orezivanje vinove loze na luk prikazani su na šemi 2. U ovom sistemu rezidbe lukovi potiču iz stalnih dijelova čokota, kao što su glava (krak), dvostruka glava (dva kraka) ili kordon (kordunica, horizontalni krak. Oni su ilustrovani na šemi 3. Ponekad se lukovi ostavljaju sa obe strane, kao što je prikazano na šemi 3. A, C, D ili se mogu ostaviti samo u jednom pravcu kao što je prikazano na šemi 3B. Nekoliko riječi, prednosti i nedostaci svakog tipa (načina) rezidbe.
Glava čokota sa dva luka (šema 3.A)
Ova uobičajena metoda rezidbe omogućava vinogradarima da ostave jedan ili dva luka sa obe strane glave čokota, ostavljajući dva kondira kako bi osigurali lastare za zamjenu za lukove sledeće sezone. Iako je relativno jednostavna za orezivanje, ova metoda stvara probleme zagušenja u blizini glave čokota. Ova situacija ima tri uzroka: prvo, bazalna okca luka su bliže jedan drugom od onih koji su dalje duž luka; drugo, ostavljanjem kondira dodaju se dodatna okca u blizini glave; i treće, okca na kondirima imaju tendenciju da kreću i rastu snažnije od okaca udaljenijih od glave.
Postoje načini za smanjenje ovih problema. Na primjer, kondiri se mogu izostaviti, ali neki vinogradari brinu da bi zbog toga moglo doći do neadekvatne zamjene luka prilikom rezidbe sledeće sezone. Kod mladih čokota obično su adekvatni lukovi iz baze iz prethodne sezone. Sa starijim čokotima na manje bujnim mjestima, odbacivanje kondira može dovesti do problema sa zamjenom. Ako je glava ispod žice za koju su lukovi vezani tako da se izdanci dižu prema gore od glave, onda će princip najviše tačke (HPP) donekle kompenzirati princip blizine glave čokota (TPP) da malo smanji snagu lastara u blizini glave. Ručno prorjeđivanje viška mladih lastara u blizini glave kada su duži od 15 cm može pomoći u sprečavanju prekomjernog zagušenja.
Glava čokota sa lukom sa jedne strane (šema 3.B)
Gore opisani sistem, lukovi iz glave čokota često se koristi kada su čokoti na udaljenosti od 1,4 do 1,7 m u redu. Za vrlo gustu sadnju, recimo metar ili manje (uobičajeno na primjer u većem dijelu sjeverne Francuske), poželjan je luk iz glave samo na jednoj strani. To je zato što dvostrani lukovi iz glave čokota u gušće raspoređenim redovima mora neizbježno imati kratke lukove i stoga veći udio bazalnih okaca. Osim toga, ima relativno više zamjenskih kondira po metru reda. Ovi problemi su izbjegnuti ako su lukovi ostavljeni samo u jednom smjeru. Svake godine se obrnu strane koje zauzimaju lukovi ili kondiri.
Dvostruka glava čokota (šema 3.C)
Metoda dvostruke glave ima deblo koji se dijeli oko 30 cm ispod osnovne žice i svaki krak završava glavom. Dvije glave su udaljene oko 25 cm. Ova metoda izbjegava zagušenje uzrokovano jednom glavom i omogućava prostor za razvoj zamjenskih lukova iz kondira.
Lukovi kordona (šema 3.D)
Ova tehnika je kombinacija između kondira i sistema lukova. Kratki lukovi potiču iz kordona, a kondiri se takođe zadržavaju da bi dali rodne lukove sledeće sezone.
Postoji nekoliko karakteristika koje mogu biti korisne u odabranim okolnostima. Na primjer, geometrija strukture smanjuje zagušenje u blizini središta čokota. Takođe, zamjenski kondir i luk (lukovi) mogu nastati u različitim dijelovima kordona i pomoći u smanjenju zagušenja.
Metoda je posebno korisna kada se koristi veći razmak u redovima jer smanjuje potrebu za pronalaženjem ekstra dugih lukova za popunjavanje praznina između čokota vinove loze. Kod čokota gušće raspoređenih u redovima, ponekad se ostavlja kraći kordon na jednoj strani, kao što je prikazano na šemi 4 (donji dio šeme).
Šeme 4 pokazuju da se lukovi mogu postaviti duž osnovne žice, ili prebaciti preko žice iznad osnovne žice, ili vezati za žicu ispod osnovne žice, ili postaviti u različitim kombinacijama ovih konfiguracija. Moguće je razraditi prednosti svake od ovih alternativa koristeći poznate principe rezidbe. Šema 5. prikazuje dvije tehnike za pričvršćivanje luka za osnovnu žicu u visini glave čokota.
*okce kod vinove loze je složene građe, sastoji se iz više pupoljaka.
Naslov orginala: Spur and Cane Pruning (Rezidba na kondir i luk). Izvor: David Jackson. Monographs In Cool Climate Viticulture – 1. Pruning And Training. Edition 2001: Daphne Brasell Associates Ltd. Prevod: Dragutin Mijatović
Pogledati:
- https://ovinu.info/rezidba-vinove-loze-na-zrelo/
- https://ovinu.info/oblici-cokota-vinove-loze/
- https://ovinu.info/uravnotezena-rezidba-vinove-loze-iii/
- https://ovinu.info/vrsna-dominacija-lastara/
Zanimljivosti o lozi i vinu: Vino i pravi prijatelji su dobra kombinacija (Ernest Hemingway)
