Italija: regioni, sorte i vina -

Italija. Jeste li spremni otkriti sve što trebate znati o italijanskom vinu? Italija je najveći svjetski proizvođač vina i jedna od najraznovrsnijih zemalja u proizvodnji vina sa više od 702.000 hektara pod vinogradima. Sa istorijom vinarstva koja datira 4.000 godina unazad, 20 vinskih regija i preko 500 sorti grožđa – stvari mogu postati zbunjujuće u fascinantnom svijetu italijanskog vina!

Kratka istorija italijanskog vina

Vinogradarstvo su (južna Italija i Sicilija) uveli mikenski Grci na kraju bronzanog doba. Proizvodnja vina postala je dobro uspostavljena oko 800 godina prije Hrista. U 2. vijeku prije nove ere, nakon što su Rimljani pobedili Kartaginjane, italijanska proizvodnja vina počela je još više da cvjeta.

Za to vrijeme, rimski car Domicijan zabranio je vinogradarstvo izvan Italije, a velike plantaže bile su posvuda. Kada su zakoni ublaženi, Italija je počela uzgajati nove sorte poput pretka sorte Cabernet, Biturica. Brzo naprijed do 1963. godine, zvaničnici su predstavili prvi službeni sistem klasifikacije italijanskih vina koji je razlikovao italijanska vina.

_{Italija i Klasifikacija italijanskih vina}

Od svog početka, sistem klasifikacije se nekoliko puta mijenjao. Najnovija modifikacija (2010) uspostavila je četiri primarne kategorije.

1. Vini. Ova vina se neformalno nazivaju ‘generička vina’ i mogu se proizvoditi bilo gdje unutar Evropske unije. Obično na boci nema geografskih podataka.
2. Vini Varietali. Riječ je o sortnim vinima proizvedenim od najmanje 85% jedne sorte odobrenog međunarodnog grožđa (Cabernet Franc, Merlot, Cabernet Sauvignon, Syrah ili Sauvignon Blanc, Chardonnay). Na etiketi ćete naći sorte grožđa koje se spominju.
3. Vini IGP. Označena kao IGT (Typical Geographical Indication), ova vina imaju zaštićenu geografsku oznaku. Imaju karakteristike pozicionirane na pola puta između stonih vina i vina sa apelacijom DOP. Da bi bila označena kao IGP, vina moraju biti sa određene italijanske teritorije. Vinarija treba da poštuje stroge propise i provjere kvaliteta (proizvodnja vina, odležavanje, stil vina, flaširanje).
4. Vini DOP. DOP- Protected Designation of Origin (Zaštićena oznaka porijekla) vinske zone uključuju sve DOC i DOCG. Postoje dvije potkategorije:

1. Vini DOC-Controlled Designation of Origin (kontrolisana oznaka porijekla)

DOC vina su iz manjih vinskih regija, kao što su Trebbiano d’Abruzzo DOC i Rosso Canosa DOC. Ova vina slijede strožije protokole od IGP-a i moraju biti IGP najmanje pet godina.

2. Vini DOCG-Controlled and Guaranteed Designation of Origin (kontrolisana i zagarantovana oznaka porijekla). Ova vina moraju imati oznaku DOC deset godina i proći strožije analize prije komercijalizacije. Ne samo da ih proba komisija, već moraju imati i istoriju komercijalnog uspjeha.

Etikete evropskih vina su teške za čitanje, a italijanske etikete vina su ponekad najteže u grupi.

_{Riječi koje treba znati na etiketi italijanskog vina}

Annata ili Vendemmia: Odnosi se na određenu berbu ili godište
Azienda Agricola: Vino proizvedeno od sorte grožđa uzgojenog iz određenog vinograda ili imanja
Classico: Vino iz tradicionalne zone vinarstva unutar DOCG područja
Riserva: Vino odležalo znatno duže nego inače (na primjer, Chianti Riserva)
Superiore: Oznaka višeg kvaliteta koja je povezana sa regionalnim imenom (Barbera D’ Alba Superiore, na primjer)
Tenuta: Imanje
Vigneto: Vinograd

_{Italija – vinske regije-1}

Vinske regije koje proizvode spektakularne boce italijanskog vina! Neke od najpoznatijih italijanskih vinskih regija su: Piedmont, Lombardy, Veneto, Emilia-Romagna, Tuscany, Umbria, Marche, Abruzzo, Sicily, Sardinia.

Više detalja o važnijim regijama Italije.

1. Piedmont (Pijemont)

Sorta grožđa Nebbiolo daje dva omiljena vina u regionu: Barolo DOCG i Barbaresco DOCG. Druga dva crvena vina, Barbera i Dolcetto, poznata su po pristupačnosti i kraćim rokovima za piće. Manje poznate sorte i bijela vina, Cortese (Gavi DOCG) i Arneis (Roero DOCG) su takođe spektakularni. I, naravno, svi znaju za slatko pjenušavo vino Moscato d’Asti, koje potiče iz provincije Asti u Pijemontu.

2. Lombardy (Lombardija)

Smješten u sjevernoj centralnoj Italiji, ova regija ima 21 DOC, 5 DOCG i 15 IGT oznaka. Poznata po “Italijanskom šampanjcu” – Franciacorta i drugim senzacionalnim pjenušavim vinima, ova regija proizvodi i divna mirna vina od sorti Nebbiolo i Verdicchio.

3. Veneto

Veneto, zajedno sa Trentinom Alto Adige i Friuli-Venezia Giulia, upotpunjuju Tre Venezie (grupu renomiranih vinskih regija sjeverne Italije). Veneto proizvodi nevjerovatna vina Pinot Grigio i Prosecco od istoimenih sorti. Ova regija proizvodi i suvo crveno vino Amarone della Valpolicella, te izuzetna bijela vina (Garganega i Trebbiano), i niz fantastičnih stonih vina.

4. Emilia-Romagna

Ova plodna vinska regija proizvodi jednaku količinu izuzetnih crvenih i bijelih vina, uključujući ukusna vina Lambrusco i Trebbiano.

5. Tuscany (Toskana)

Ova poznata vinska regija centralne Italije proizvodi odlična vina koristeći sorte Sangiovese i drugo grožđe. Podregije Toskane – Chianti, Montalcino i Montepulciano – proizvode vlastita jedinstvena vina. Vina Sangiovese su preteča u ovoj regiji i mogu biti 100% Sangiovese ili imati mješavine međunarodnih sorti crnih sorti grožđa (Cabernet Sauvignon ili Syrah). Toskana je takođe dom klasičnog crvenog vina Vino Nobile di Montepulciano i slatkog vina Vin Santo.

_{Italija – vinske regije-2}

6. Umbria

Jedna od manjih vinskih regija u centralnoj Italiji, Umbrija je poznata po istorijskoj vinskoj regiji Orvieto. Ova vinska regija pokriva preko 80% vinograda Umbrije. Vina crvene boje ove regije predstavlja moćno taninsko vino iz Sagrantino de Montefalco DOCG koje je vrijedno starosti. Među bijelim, suvim i hrskavi Grechetto je najpopularniji.

7. Marche

Marche ima dvije različite vinogradarske klime. Dom je crvenog vina Rosso Conero DOC, proizvedenog od sorti grožđa Montepulciano i Sangiovese. Naći ćete i nekoliko voćnijih crvenih vina proizvedenih od sorti Montepulciano i Sangiovese. Ova regija je poznata i po bijelim vinima od grožđa sorti Trebbiano i Verdicchio.

8. Abruzzo (Abruco)

Poznat po svojim drevnim tehnikama proizvodnje vina, najpoznatiji proizvod iz regiona je vino Montepulciano.

Tri su preovlađujuće apelacije u ovoj regiji:

Montepulciano d’Abruzzo DOC za crvena vina
Cerasuolo d’Abruzzo DOC za roze vina
Trebbiano d’Abruzzo za bijela vina

Abruzzo proizvodi 22 miliona sanduka vina godišnje, od kojih se dvije trećine prodaju za miješanje.

9. Sicily (Sicilija)

Sicilija proizvodi vina voćne crvene boje srednjeg tijela i sočne bijele boje breskve. Sicilija ima veliku reputaciju po fantastičnim jakim vinima (Marsala) i slađim desertnim vinima (Moscato di Pantelleria). Nero d’Avola i Frappato su pomiješani kako bi se dobio Cerasuolo di Vittoria DOCG, a Nerello Mascalese i Carricante su pomiješani kako bi se proizveo Etna DOC.

10. Sardinia

Ova vinska regija ima najnižu proizvodnju vina u odnosu na ostala područja. Naći ćete vinograde sa francuskim i španskim sortama grožđa (Grenache, Carignan, Cabernet Sauvignon), uključujući i rijetko bijelu sortu grožđa – Nasco. Crvena vina iz ove regije su svijetlog tijela, visokog alkohola, niske kiselosti i dekadentnog tamnog voćnog profila.

Ostale italijanske vinske regije:

Basilicata, Calabria, Campania, Friuli-Venezia Giulia, Molise, Puglia, Lazio, Liguria, Trentino, Alto Adige, Valle d’Aosta

_{Italija i italijanski vinski stilovi u koje vrijedi investirati}

Ako tražite italijanska vina za dugoročno ulaganje, ovo su široki vinski stilovi koje morate zapamtiti:

_{1. Sangiovese}

Fokusirajte se na ova vina ako želite svojoj kolekciji dodati najbolje vino sorte Sangiovese:

1. Chianti Classico. Vina iz regije Chianti Classico mogu biti 100% Sangiovese ili 20% mješavine domaćih ili međunarodnih sorti vinove loze. Chianti Classicos su zadivljujuća vina srednjeg tijela koja mogu izdržati deset godina ili više. Ako primijetite riječ “Riserva” na Chianti-u, obratite pažnju! Za ova vina vinar koristi samo najbolje grožđe iz berbe i može trajati 10-15 godina.
2. Brunello di Montalcino DOCG. Brunello di Montalcino DOCG je vino masivne strukture i aroma. Ovim vinima je potrebno vrijeme u podrumu (25 godina ili više) prije nego što uopšte razmislite o otvaranju boce. Svaki Brunello je odlična investicija!
3. Florence (Firenca). Ovdje je sorta Sangiovese poznata kao Prugnolo Gentile i miješa se sa domaćim i francuskim sortama grožđa. Vinu iz ove regije porasla je popularnost sa napretkom u tehnikama proizvodnje vina. Prugnolo Gentile se može konzumirati sa tri godine i može odležati 10-15 godina.

_{2. Nebbiolo}

Vina proizvedena od sorte Nebbiolo nesumnjivo su elegantna i graciozno stare. Dva su na koja morate paziti – Barolo i Barbaresco!

1. Barolo. Barolo se sastoji od 11 različitih komuna, koje nije lako prepoznati na etiketama. Barolo vina imaju neospornu snagu, visok nivo tanina, okrepljujuću kiselost i 14,5% ABV. Odlični su za konzumiranje u mladosti (5-7 godina) i mogu trajati 30 godina ili više.
2. Barbaresco. Različita tla na rijeci Tanaro utiču na strukturu i okus vina Barbaresco. Ova vinska regija ima samo tri komune, a vina su elegantna, prigušena i moćna i graciozno odležavaju 20 ili više godina.

_{3. Super Tuscans (Super Toskani)}

Super Tuscans vina su jedinstvene crvene mješavine iz Toskane. Ova vina su proizvedena od neautohtonih sorti grožđa (posebno klasičnih sorti Bordeauxa kao što su Merlot i Cabernet Sauvignon) i Syrah pomiješanih sa domaćom sortom Sangiovese. Najpouzdanija investicijska vina su: Masseto, Sassicaia, Ornellaia, Tignanello i Solaia. (Masseto je vino Merlot iz jednog vinograda.)

_{4. Druga talijanska vina vrijedna starosti}

Osim vina od grožđa sorti Sangiovese i Nebbiolo, postoje još dvije sorte grožđa koje biste trebali potražiti.

• Aglianico: Ova sorta grožđ je porijeklom iz južne Italije, posebno iz regiona Basilicata i Campania. Odlična Aglianico berba može stariti skoro 50 godina!

• Sagrantino: Ova italijanska sorta grožđa nalazi se na jednom mjestu u svijetu – u regionu Umbria – i najbolje se pije ako se otvari nakon sedam godina.

Sada kada imate jasnu sliku o italijanskim vinskim regijama i stilovima, vrijeme je da odlučite koje boce kupiti.

_Izvor:

https://www.vinovest.co/ . Naslov orginala: Italian Wine: Regions, Best Wines, Prices (2021). Objavljeno: by Hunter Robillard
https://glossary.wein.plus/ i
https://plantgrape.plantnet-project.org/ (Slike sorti)
https://winefolly.com/ (Klasifikacia vina i vinski regioni)

Prevod i obrada: Dragutin Mijatović

POGLEDATI i:

Dobro je znati-ako niste znali? Prije nekoliko stotina godina, mnoge boce vintage jakog vina Madeira bile su šablonizovane, a ne etiketirane papirnom etiketom. Šablone su ručno radile starije žene. Šablon je bio uobičajen jer je ostrvo Madeira (koje se nalazi uz afričku obalu) bilo toliko siromašno i izolovano da se nije moglo računati na pošiljke (skupog) papira sa kopna. Šablon – obično bijelom bojom – bio je odgovor. Danas, radi estetike, a ne iz nužde, mnoge od vrhunskih, starih Madeira i dalje su šablonizovane, a ne etiketirane papirnom etiketom.

Italija i Klasifikacija italijanskih vina

Riječi koje treba znati na etiketi italijanskog vina

Italija – vinske regije-1

Italija – vinske regije-2

Italija i italijanski vinski stilovi u koje vrijedi investirati

1. Sangiovese

2. Nebbiolo

3. Super Tuscans (Super Toskani)

4. Druga talijanska vina vrijedna starosti

Izvor:

Pročitajte takođe

Manje poznate sorte vinove loze u Brazilu

Vin Jaune

Mlado vino može biti bolje od starog vina